Εισαγωγή στις Στέρεες Τροφές

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΣΤΕΡΕΕΣ ΤΡΟΦΕΣ

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO) και την Ευρωπαική Εταιρεία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας και Διατροφής ( ESPGAN), ισχύουν τα εξής:

-Είναι θεμιτός στόχος η συνέχιση πλήρους και αποκλειστικού θηλασμού για 6 μήνες

-Η Εισαγωγή στις στέρεες τροφές ξεκινάει στο διάστημα από 4-6 μηνών.  Το πιο σύντομο χρονικό όριο είναι οι 17 εβδομάδες (4 μήνες και 7 μέρες ζωής). Σε καμία περίπτωση η εισαγωγή στις τροφές δεν πρέπει να καθυστερεί μετά την 26η εβδομάδα ζωής. Αυτό ισχύει επειδή η λήψη στερεάς τροφής συνοδεύεται από ένα μεγάλο αριθμό αλλαγών τόσο στη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος όσο και σε ορμονικές αλλαγές που βοηθούν την σωματική αύξηση αλλά και την ψυχοκινητική ανάπτυξη. Καθυστέρηση εισαγωγής στέρεων τροφών μετά το 10 ο μήνα συνεπάγεται πολλαπλά σιτιστικά προβλήματα προσαρμογής.

– Το βρέφος μετά τον 4^ο μήνα πληρεί τις προδιαγραφές έναρξης στερεάς τροφής . Τα σημεία στην ψυχοκινητική του εξέλιξη που δείχνουν ότι μπορούμε να αρχίσουμε τις εισαγωγικές τροφές είναι 1) να μπορεί να υποστηρίζεται καθήμενο έστω για μικρό χρονικό διάστημα 2) να δείχνει ενδιαφέρον για την τροφή 3)να μπορεί να «σκουπίζει» με το πάνω χείλος το κουτάλι . Το πότε κάθε β΄ρεφος θα είναι έτοιμο ποικίλει κατά περίπτωση.

– Ανά τον κόσμο υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση τόσο στο χρόνο έναρξης στέρεας τροφής όσο και στο είδος και τη σειρά με την οποία αυτή δίνεται στο βρέφος. Π.χ στην Γερμανία και την Αγγλία κοινή πρακτική είναι η έναρξη στερεών τροφών στον 4^ο μήνα ή ακόμα και νωρίτερα. Σ ε κάποιες χώρες το αβγό συστήνεται να δίνεται μετά το χρόνο ενώ στη Σουηδία και στον Καναδά η ηλικία που συστήνουν είναι κοντά στον 9^Ο μήνα. Η πρώτη τροφή που δίνεται στα βρέφη σε κάποιες χώρες είναι το ρυζάλευρο ενώ σε άλλες ξεκινούν από λαχανικά ή ακόμα και φρούτα. Επίσης το είδος της εισαγωγικής τροφής έχει να κάνει και με τις διατροφικές συνήθειες και παραδόσεις των λαών . Π.χ. στην Νότια Αμερική κοινή πρακτική είναι πρώτη τροφή να είναι η κινόα που ανήκει στα ψευδοδημητριακά και είναι μια εξαιρετικά θρεπτική τροφή που δεν περιέχει γλουτένη.

-Δεν έχει τόση σημασία από ποια τροφή θα ξεκινήσουμε , όσο η εφαρμογή ενός σωστού χρονοδιαγράμματος παρατήρησης στις εισαγωγικές τροφές (βλέπε link και οδηγία ).

-Το φρέσκο γάλα αγελάδας συστήνεται να δίνεται μετά το 12^ο μήνα. Ο κύριος λόγος είναι η πτωχή περιεκτικότητα και βιοδιαθεσιμότητα του φρέσκου γάλακτος σε σίδηρο. Η οδηγία για κατανάλωση γάλακτος με χαμηλά λιπαρά (light) είναι να δίνεται μετά τα 2 χρόνια ζωής.

-Αν η οικογένεια ακολουθεί αυστηρά χορτοφαγική δίαιτα , ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει απαραιτήτως το βρέφος να λαμβάνει συμπλήρωμα βιταμινών διότι είναι σύνηθες τα παιδιά αυτά να παρουσιάζουν ελλείματα σε βιταμίνη β12, ριβοφλαβίνη, ασβέστιο και βιταμίνη D, καθώς και σίδηρο. Εναλλακτικά προτείνεται η ελάχιστη εβδομαδιαία κατανάλωση ψαριού/ γάλακτος /κρέατος προκειμένου το βρέφος να λαμβάνει τον απαραίτητο σίδηρο(κρέας) και τα απαραίτητα LCPUFA  (ψάρι). Παρόμοια για τη θηλάζουσα μητέρα που είναι χορτοφάγος προτείνεται η χορήγηση συμπληρωματικά βιταμίνης β6-β12, βιταμίνης D και ασβεστίου. Πρέπει να σημειωθεί ότι αναφέρεται σαφώς ότι η κατανάλωση κρέατος βελτιώνει την συμπεριφοριολογική/ ψυχοκινητική και αναπτυξιακή εξέλιξη του βρέφους. Αντίθετα, αυτά που δεν καταναλώνουν καθόλου κρέας στις συγκριτικές μελέτες υπολείπονται  στις σχετικές κλίμακες. Προτείνεται να μην εφαρμόζουμε χορτοφαγική δίαιτα στα βρέφη και νήπια.

– Το πιο σημαντικό μέτρο πρόληψης εμφάνισης αλλεργίας/ατοπίας και συναφών καταστάσεων ακόμα και σε ομάδες υψηλού κινδύνου είναι ο μητρικός θηλασμός τουλάχιστον για 4-6 μήνες.

-Δεν αποδεικνύεται ότι η αποφυγή συγκεκριμένων τροφών ή η καθυστερημένη έναρξη στην εισαγωγή στερεών τροφών προλαμβάνει την εκδήλωση αλλεργίας τόσο σε παιδιά υψηλού κινδύνου να εκδηλώσουν αλλεργία όσο και σε εκείνα που δεν είναι υψηλού κινδύνου. Άρα ισχύει σε όλα τα παιδιά η έναρξη στερεάς τροφής μπορεί να γίνει από την 17^η εβδομάδα και το αργότερο μέχρι την 26^η εβδομάδα. Έχει μεγάλη σημασία η προσθήκη κάθε νέας τροφής στο διαιτολόγιο του βρέφους  να γίνεται με χρονοδιάγραμμα παρατήρησης. Αυτό σημαίνει ότι προσθέτουμε μία νέα τροφή κάθε φορά και δεν κάνουμε καμία άλλη αλλαγή για 3-5 μέρες, χρονικό διάστημα αρκετό για να παρατηρήσουμε αν η νέα τροφή προκαλεί κάποιο ανεπιθύμητο γεγονός/αλλεργία (εξάνθημα, κνίδωση, αγγειοοίδημα, αναφυλακτοειδή αντίδραση υπερευαισθησίας, και σπανιότερα πρωκτοκολίτιδα, αίμα στα κόπρανα ή άλλου τύπου δυσανεξία).

-Σε ό,τι αφορά την κοιλιακάκη, μια αυτοφλεγμονώδη κατάσταση , η σαφής οδηγία είναι ότι δεν εισάγουμε την γλουτένη πριν τον τέταρτο και μετά τον 7^ο μήνα ζωής του βρέφους . Σε αυτό το χρονικό όριο (>4 ΚΑΙ <7^Ο ΜΉΝΑ) αρχίζουμε και δίνουμε τροφές που περιέχουν γλουτένη σε μικρές και σταδιακά αυξανόμενες ποσότητες , ιδανικά ενώ το βρέφος ακόμα θηλάζει. Αυτή η πρακτική είναι ασφαλής και από κάποιους θεωρείται ότι μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου.

– Είναι απολύτως θεμιτό να αποφεύγουμε τη ζάχαρη και το αλάτι κατά την έναρξη των στερών τροφών και για όλη τη διάρκεια του πρώτου έτους, καθώς προσπαθούμε να αποφύγουμε την γευστική προτίμηση σε αλμυρές και γλυκές τροφές, που μπορεί να δημιουργεί μια γευστική εξάρτηση.