Ενίσχυση Αυτοπεποίθησης
ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΟΥ – ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΕΙΣAΓΩΓΗ
«Γιατρέ το παιδί μου το μικρό δεν έχει την αυτοπεποίθηση που έχει το μεγάλο του αδερφάκι. Τι να κάνω; Όποτε πάει να μιλήσει, το μεγάλο πετάγεται. Φοβάμαι ότι θα νιώθει έτσι και στο σχολείο. Αγχώνεται και μένει πίσω. Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω να το ενισχύσω;»
Μια τέτοια ερώτηση ακούμε συχνά από τους γονείς. Βεβαίως και μπορούμε να βοηθήσουμε το κάθε παιδί μας ανάλογα με την ηλικία του, να νιώσει ξεχωριστό και μοναδικό. Αυτό συνδέεται στενά και με την απόδοση στις επόμενες τάξεις του Δημοτικού. Είναι λογικό το μεγαλύτερο αδερφάκι που έχει μάθει πολλά πράγματα να θέλει να τα φωνάζει γρήγορα και δυνατά για να μας δείξει την κατάκτησή του. Όμως πολλά μικρότερα αδελφάκια επηρεάζονται αρνητικά. Οι συγκρίσεις βέβαια δεν είναι σωστές γιατί κάθε παιδί έχει το δικό του χρόνο προσαρμογής, το δικό του νοητικό επίπεδο και την δική του κλίμακα εξέλιξης. Αφιερώστε λίγο χρόνο για να διαβάσετε τους παρακάτω τρόπους ενίσχυσης που μπορεί να βρείτε χρήσιμους.
ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ
- Τονίζω ότι κάθε μέλος της οικογένειας είναι ξεχωριστό κι απαραίτητο: o μπαμπάς εργάζεται πολύ και μας πηγαίνει τέλειες βόλτες, η μεγάλη αδερφή μας μαθαίνει καινούρια πράγματα, είναι καλή μαθήτρια, μας λέει αστεία, η μικρή αδερφή μας δίνει τις καλύτερες αγκαλιές, ζωγραφίζει καλά και παίζει ωραία διάφορες ιστορίες με τις κούκλες.
- Δεν συγκρίνω τα παιδιά . Μόλις πω κάτι θετικό για το ένα, αμέσως λέω και κάτι για το άλλο. Π.χ. μπράβο Ιωάννα που δεν έκανες λάθος στην ορθογραφία, μπράβο κι εσύ Ηλία γιατί έφτιαξες αυτή τη ζωγραφιά.
- Aν υπάρχει δυνατότητα 3-5 φορές την εβδομάδα ασχολούμαι μόνο με το παιδί που θέλει τόνωση σε μια οποιαδήποτε δραστηριότητα που απαιτεί την συμμετοχή του. Πχ. μαγείρεμα (κάτι εύκολο), ζωγραφική, κατασκευή, ανάγνωση βιβλίου (όχι > 15 λεπτά, βιβλία με μεγάλες ζωγραφιές, και μεγάλα γράμματα, λίγες προτάσεις). Στο τέλος ανταμείβω το παιδί ακόμα κι αν το αποτέλεσμα είναι μέτριο, τονίζω τα καλά στοιχεία (είσαι πολύ εργατική, μπράβο, τι όμορφα χρώματα που διάλεξες, έλα να το κρεμάσουμε στο ψυγείο να το δουν όλοι).
- Ενημερώνω όλη την οικογένεια για το τι προσπαθούμε να κάνουμε με το παιδί. Ιδίως το μεγάλο αδερφάκι πρέπει να ξέρει ξεκάθαρα γιατί ξαφνικά ασχολούμαστε τόσο με το μικρό, λέμε την αλήθεια, και το προσκαλούμε να βοηθήσει κι αυτό με τον ίδιο τρόπο, ενθαρρύνοντας και πάντα ανταμείβουμε το μεγάλο παιδί για την βοήθεια και την κατανόηση. Του εξηγούμε επίσης ότι όταν μια ερώτηση απευθύνεται στο μικρότερο αδερφάκι πρέπει να περιμένουμε την απάντηση κι όχι να το «καπελώνουμε» γιατί τα μικρότερα παιδιά χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να πουν μι α πρόταση. (θέλω να με βοηθήσεις κι εσύ για να τα καταφέρει καλά στο σχολείο η αδερφή σου. Πρέπει κι εσύ να της λες μπράβο όταν κάνει κάτι καλό όπως εγώ λέω σε σένα. Ξέρω ότι εσύ ξέρεις πολλά πράγματα, θέλω κι η αδερφή σου να γίνει ξεφτέρι).
ΜΑΘΗΣΗ – ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ – ΜΝΗΜΗ
- Επιδιώκω να ντυθεί μόνο του , να πλύνει τα χέρια μόνο του, να χτενιστεί μόνο του. Επιβραβεύω.
- Δίνω πρωτοβουλίες στο παιδί( πχ στρώνοντας το τραπέζι η Ιωάννα θα ΄βάλει τις χαρτοπετσέτες κι ο Ηλίας θα βάλει το νερό και τα πιρούνια).
- Αφήνω το παιδί να μιλήσει ελεύθερα. Αν είναι εύκολο διακόπτω αυτό που κάνω, χαμηλώνω στο ύψος του και το κοιτάω στα μάτια. Δεν το διακόπτω.
- Ένα πολύ βοηθητικό παιχνίδι είναι οι καρτέλες με λέξεις ή μόνο γράμματα . Ασχολούμαστε με ένα γράμμα κάθε φορά., με 3 διαφορετικούς τρόπους:
- Λέμε τo γράμμα (π.χ λέξεις που αρχίζουν από π)
- Βρίσκω το γράμμα (κυκλώνω όλα τα π που βρίσκονται μέσα σε λέξεις στις καρτέλες ή σε μικρά κείμενα.
- Γράφω το γράμμα σε γραμμούλα (δες βιβλία προετοιμασίας για νηπιαγωγείο και πρώτη).
- Επιβραβεύω το παιδί.
- Άλλο παιχνίδι είναι η δημιουργία ιστορίας
- Είτε χρησιμοποιούμε 3 εικόνες και ζητάμε από το παιδί να τις βάλει σε μια σειρά ώστε να αφηγούνται μια ιστορία.
- Είτε χρησιμοποιούμε έτοιμα παιχνίδια με εικόνες που συνδέονται σαν παζλ (πρώτα-ύστερα-μετά).
- Ζητάω από το παιδί να μου αφηγηθεί τι έγινε στο σχολείο, τι έγινε στο πάρτυ, τι θέμα είχε το παραμύθι, τι έκανε στη γιαγιά. Η αφήγηση βοηθά να κατανοήσει το παρόν σε σχέση με το παρελθόν και να δομήσει το λόγο του.
- Ζητάω από το παιδί να μου περιγράψει κάτι που βλέπει. Μια φωτογραφία ή μια ζωγραφιά.
- Ζητάω από το παιδί να μου περιγράψει γνωστές σε αυτό διαδικασίες όπως τι χρειάζεται για να στρώσω το τραπέζι για φαγητό, τι θα φορέσω όταν μια μέρα έχει κρύο και βρέχει.
- Κάνω μαζί του συζήτηση που αποτελείται από εναλλαγή στους ομιλητές. Πχ. Θα λέω μια εγώ μια εσύ ένα χρώμα, ένα φρούτο, ένα φαγητό. Αυτό βοηθά να καταλάβει την εναλλαγή στη συζήτηση.
- Ψάχνω στο βιβλιοπωλείο ή στα μαγαζιά με παιχνίδια , κατάλληλα παιχνίδια όπως παζλ, memory, αντιστοιχίσεις. Στο κουτί αναγράφεται η ηλικία που αρμόζουν. Επίσης υπάρχουν πολύ ωραία βιβλία για κάθε ηλικία. Ας φτιάξουμε μια μικρή παιδική βιβλιοθήκη με βιβλία –παραμύθια για τα παιδιά μας. Αυτό είναι ο πιο σίγουρος και αποτελεσματικός τρόπος το παιδί να μάθει ν α μιλάει και να γράφει σωστά.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΤΗΤΑ
- Όταν καλώ στο σπίτι μου φίλους φροντίζω να υπάρχει κι ένας φίλος του μικρότερου παιδιού, πιο στενός με το οποίο νιώθει οικεία.
- Ενθαρρύνω το παιδί να έχει δικούς του φίλους, ενισχύω την συναναστροφή με το παιδάκι που προτιμά. Έτσι νιώθει μοναδικότητα.
- Ενθαρρύνω την συμμετοχή του σε ομάδες πχ. Αθλητική ομάδα, ψυχαγωγική ομάδα, μουσική ομάδα.
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Άσχετα από την προσπάθεια αυτή, φυσικά είμαι πάντα το ίδιο αυστηρός σε ότι αφορά τις συμπεριφορές που απαιτούν κάποια μορφή τιμωρίας . Δεν σημαίνει η τόνωση της αυτοπεποίθησης ότι θα φτάσω στο άλλο άκρο που δεν θα μαλώσω το παιδί όταν χρειάζεται, ιδίως όταν πρόκειται για θέματα της ασφάλειάς του που μπορεί να το θέσουν σε κίνδυνο.
- Επιδιώκω να ασχοληθώ με όλα αυτά κάποια στιγμή που νιώθω χαλαρά. Το άγχος, η κούραση φέρνουν εκνευρισμό στο γονιό που φυσικά μεταδίδεται στο παιδί.
- Μπορεί να μην ανταποκριθεί το παιδί αμέσως σε όλα αυτά. Επιμένω. Σταδιακά αυξάνω το χρόνο. Στην αρχή θα είναι ίσως μόνο δέκα λεπτά. Δείχνω σταθερότητα «Αύριο πάλι θα κάνουμε κάτι μαζί». Την επόμενη μέρα θα είναι λίγο παραπάνω μέχρι να φτάσουμε την επιθυμητή ώρα (μισή με μία ώρα)
- Ας αποφύγουμε το tablet ή τουλάχιστον ας μειώσουμε την διάρκεια ενασχόλησης. Είναι αποδεδειγμένο ότι η ενασχόληση με οθόνες βάζει σε λειτουργία ορισμένα μόνο τμήματα του εγκεφάλου ενώ τα άλλα «τεμπελιάζουν».