Πυρετικοί Σπασμοί

10 ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΟΝΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΥΡΕΤΙΚΟΥΣ ΣΠΑΣΜΟΥΣ

1. Τι είναι οι πυρετικοί σπασμοί;

Είναι ένα συχνό πρόβλημα που παρουσιάζουν τα παιδιά μέχρι 6 χρονών, συνηθέστερα από 9 μηνών ως 2 ετών. Περίπου 3-5% των παιδιών εμφανίζουν τουλάχιστον ένα τέτοιο επεισόδιο κατά την παιδική ηλικία, κατά τη διάρκεια ενός εμπύρετου νοσήματος. Στην πλειοψηφία τους (60%)  οι πυρετικοί σπασμοί εκδηλώνονται αιφνιδιαστικά, πριν καλά-καλά ο γονιός αντιληφθεί την παρουσία πυρετού, συχνά στον πρώτο πυρετό κατά την πορεία μιας αρρώστιας και συνήθως στην άνοδο του πυρετού, δηλαδή σε θερμοκρασίες 37,8 ή 38. Ενίοτε συμβαίνουν όμως και σε υψηλότερο πυρετό ή κατά την ύφεση του πυρετού.

2. Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου κάνει σπασμούς;

Το παιδί έχει απώλεια συνείδησης. Ο γονιός θα αντιληφθεί ότι το παιδί είναι «χαμένο», ότι δεν τον κοιτάει. Μπορεί να δει αλλαγή στο χρώμα του όπως ότι είναι πολύ ωχρό, και σε κάποιες περιπτώσεις σαν να μελανιάζει γύρω από  το στόμα. Το στόμα συχνά είναι σφικτό και κλειστό. Μπορεί το παιδί να κάνει κάποιες ρυθμικές κινήσεις όπως τινάγματα ή συσπάσεις στα χέρια ή και στα πόδια. Το σώμα είναι εξαιρετικά τεντωμένο ή άτονο και χαλαρό. Μπορεί επίσης να διαφύγουν ούρα ή και κόπρανα κατά τη διάρκεια του επεισοδίου. Συνήθως η διάρκεια είναι μικρή και το παιδί επανέρχεται πλήρως μετά από λίγα λεπτά. Φαίνεται όμως κουρασμένο και εκνευρισμένο.

Σε άλλες περιπτώσεις, οι σπασμοί είναι εστιακοί δηλαδή εντοπίζονται στο ένα ημιμόριο του σώματος ή αφορούν μόνο ρυθμικές κινήσεις στα μάτια (ανοιγοκλείσιμο), κινήσεις στο πρόσωπο ή σε κάποιο άκρο.

3. Είναι κληρονομικό αυτό το πρόβλημα;

Παρατηρούμε ότι σε παιδιά με πυρετικούς σπασμούς μπορεί και οι γονείς να είχαν εμφανίσει σε παρόμοια ηλικία τέτοια επεισόδια. Αυτό όμως δεν συμβαίνει πάντα. Αυτό που βλέπουμε επίσης είναι ότι τα παιδιά με οικογενειακό ιστορικό πυρετικών σπασμών, έχουν αυξημένη πιθανότητα να παρουσιάσουν περισσότερα από ένα επεισόδια στη ζωή τους.

4. Τι σημαίνει απλοί πυρετικοί σπασμοί και τι σημαίνει επιπλεγμένοι;

Απλοί πυρετικοί σπασμοί είναι αυτοί που έχουν μικρή διάρκεια <15 λεπτά, αυτοί που συμβαίνουν μόνο μια φορά στη διάρκεια ενός εμπυρέτου και αυτοί που δεν έχουν εστιακό χαρακτήρα. Επιπλεγμένοι είναι αυτοί που έχουν μεγάλη διάρκεια, που επαναλαμβάνονται και που έχουν εστιακό χαρακτήρα.

5. Μπορεί να ξανασυμβεί αυτό στο παιδί μου όταν ανεβάζει πυρετό;

Η απάντηση είναι ότι μπορεί να ξανασυμβεί στο παιδί. Το 1/3 των παιδιών θα παρουσιάσουν τουλάχιστον άλλο ένα επεισόδιο, συνήθως μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Όσο μικρότερο είναι το παιδί που κάνει πυρετικούς σπασμούς (<12μηνών), τόσο μεγαλύτερη είναι και η πιθανότητα υποτροπών στα επόμενα χρόνια.

6. Μπορεί το παιδί μου να έχει ή να εμφανίσει επιληψία;

Αν το παιδί εμφανίσει απλούς πυρετικούς σπασμούς, μια μόνο φορά στη ζωή του η πιθανότητα να εμφανίσει στο μέλλον επιληψία , μέχρι τα 25 χρόνια ζωής είναι 3-7%. Ο κίνδυνος λοιπόν είναι σχετικά μικρός , αλλά σαφώς είναι μεγαλύτερος από αυτόν που έχει κάποιος χωρίς ιστορικό πυρετικών σπασμών. Ο κίνδυνος μετέπειτα εμφάνισης επιληψίας αυξάνεται όταν το παιδί έχει κάποιο νευρολογικό νόσημα, όταν έχει παρουσιάσει επιπλεγμένους σπασμούς,  όταν έχει συγγενή πρώτου βαθμού με ιστορικό σπασμών ή όταν έχει παρουσιάσει πολλά επεισόδια πυρετικών σπασμών.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν «φταίνε» οι πυρετικοί σπασμοί για την εμφάνιση επιληψίας μετέπειτα, απλώς τόσο η επιληψία όσο και οι πυρετικοί σπασμοί δείχνουν κάποια δυσλειτουργία που εκδηλώνεται .

7. Μπορεί το παιδί μου να έχει μαθησιακές δυσκολίες επειδή έκανε πυρετικούς σπασμούς;

Οι επιδόσεις των παιδιών με πυρετικούς σπασμούς σε σχέση με τα συνομήλικα παιδιά που δεν έχουν κάνει πυρετικούς σπασμούς είναι εντός των φυσιολογικών πλαισίων. Υπάρχουν παιδιά πολύ έξυπνα που έχουν κάνει σπασμούς και παιδιά που δεν τα καταφέρνουν και τόσο καλά και που δεν έχουν κάνει σπασμούς.  Ακόμα όμως και σε παιδιά που έκαναν κάποια στιγμή σπασμούς και οι επιδόσεις στο σχολείο είναι μέτριες, αυτό δεν προκλήθηκε από τους σπασμούς, αλλά είναι φαινόμενο πολυπαραγοντικό.

8. Τι να κάνω αν το παιδί μου κάνει πυρετικούς σπασμούς;

Πρώτα από όλα χρειάζεται μια σχετική ψυχραιμία. Είναι χρήσιμο να ξέρουμε τι ώρα ξεκίνησαν οι σπασμοί και τι ώρα τελείωσαν, δηλαδή τη διάρκεια. Το παιδί μας πρέπει να προσέξουμε να βρίσκεται ξαπλωμένο σε ασφαλές μέρος , να μην πέσει από το κρεββάτι και πάντα το γυρίζουμε στο πλάι. Πάντα απευθυνόμαστε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Είναι ξεκάθαρα λάθος να βουτήξουμε το παιδί στο νερό, να του δώσουμε να πιεί νερό, να το ταρακουνήσουμε.

Είναι ξεκάθαρα λάθος να προσπαθούμε να ανοίξουμε το στόμα του χώνοντας μέσα κουτάλια, ξύλα ή οποιοδήποτε αντικείμενο. Ακόμα κι αν έχει μελανιάσει το παιδί αυτό δεν προέρχεται από το ότι γύρισε η γλώσσα. Η γλώσσα είναι μυς και όπως όλοι οι μύες την ώρα του επεισοδίου είναι σε σύσπαση, έτσι και  η γλώσσα βρίσκεται κανονικά στη θέση της στο έδαφος του στόματος. Το μελάνιασμα προέρχεται από σπασμό στους αναπνευστικούς μύες. Το μόνο που θα καταφέρουμε προσπαθώντας να ανοίξουμε το στόμα είναι να τραυματίσουμε το παιδί, να τραυματιστούμε οι ίδιοι και να μείνει κάποιο ξένο σώμα μέσα στο στόμα του παιδιού. Θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά ένα παιδί που εισήγαγαν ένα μολύβι μέσα στο στόμα, στην προσπάθεια να του το ανοίξουν γιατί δήθεν «γύρισε η γλώσσα» , με αποτέλεσμα το μολύβι να σπάσει και το κομμάτι να τραυματίσει άσχημα το λάρυγγα, γεγονός που οδήγησε σε νοσηλεία σε μονάδα. Μην επιτρέψετε σε κανέναν που «υποτίθεται ότι ξέρει από αυτά» να εισάγει οτιδήποτε στο στόμα παιδιού που κάνει σπασμούς.

9. Γιατί πρέπει να πάω στο νοσοκομείο το παιδί με πυρετικούς σπασμούς;

Στο νοσοκομείο θα γίνει εργαστηριακή διερεύνηση του εμπυρέτου με εξετάσεις αίματος, καλλιέργειες. Αν κρίνεται από τους θεράποντες ιατρούς μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και άλλες εξέτασεις (οσφυονωτιαία παρακέντηση) όπως σε επιπλεγμένους σπασμούς ή όταν το παιδί έχει ενδείξεις για μηνιγγίτιδα/εγκεφαλίτιδα . Θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει προσδιορισμός της γλυκόζης και των ηλεκτρολυτών του παιδιού. Τέλος, σε αρκετές περιπτώσεις αν κριθεί από τους θεράποντες ιατρούς μπορεί να γίνει και ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. Σε λίγες περιπτώσεις γίνονται πιο εξειδικευμένες βιοχημικές εξετάσεις που μπορεί να αναδείξουν μεταβολικά νοσήματα ή απεικονιστικές εξετάσεις προς αποκλεισμό ανατομικών διαταραχών.

10. Τελικά το παιδί μου θα πρέπει μετά να παίρνει φάρμακα;

Στα περισσότερα παιδιά ένα επεισόδιο πυρετικών σπασμών και ειδικά απλών, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν έχει μελλοντικές επιπτώσεις. Σε κάποια παιδιά όμως μπορεί να αποτελεί την αρχή ενός σημαντικού προβλήματος. Για αυτό χρειάζεται κάθε παιδί να αντιμετωπίζεται ως χωριστή περίπτωση με λεπτομερή έλεγχο στην οξεία φάση, παρακολούθηση της ψυχοκινητικής του εξέλιξης στο βάθος χρόνου και εξειδικευμένες εξετάσεις αν αυτό χρειαστεί. Αν ο θεράπων ιατρός το κρίνει σκόπιμο θα εφοδιάσει την οικογένεια με κλύσμα διαζεπάμης , το οποίο χορηγείται στο παιδί σε περίπτωση που ξανασυμβεί επεισόδιο σπασμών. Η χορήγηση γίνεται όπως στα υπόθετα από το ορθό.