Τραυλισμός

Σίγουρα πολλοί θα έχουν παρακολουθήσει την ταινία « Ο λόγος του Βασιλιά» , με αντικείμενο έναν διάδοχο του θρόνου που ενώ είχε όλες τις αρετές , τραύλιζε από την παιδική του ηλικία. Ο τραυλισμός στην ουσία είναι μια διαταραχή του λόγου κατά την οποία το άτομο επαναλαμβάνει συλλαβές ή ολόκληρες λέξεις χωρίς να μπορεί εύκολα να προχωρήσει στην έκφραση μιας πρότασης ή ενός νοήματος. Συχνά το πρόβλημα εκλύεται κατά την εκφορά συγκεκριμένων συμφώνων (κα-, κε-,πα- κ.α.). Είναι μια δυσλειτουργία που πέρα από την αντικειμενική δυσκολία στην επικοινωνία του παιδιού, δημιουργεί πολλά παρελκόμενα όπως λοιδωρία από τον περίγυρο, φοβία κοινωνική και μειωμένη αυτοπεποίθηση. Αφορά περίπου το 1% των παιδιών και συχνότερα τα αγόρια.
Εδώ θα ήθελα να διαχωρίσουμε τον παθολογικό τραυλισμό από τον εξελικτικό τραυλισμό που παρουσιάζεται σαν εξελικτικό στάδιο στην ανάπτυξη του λόγου παιδιών ηλικίας 2-3 χρόνων. Σε αυτή τη φάση το παιδί διακατέχεται από ενθουσιασμό και έχει στο μυαλό του μια πλήρως σχηματισμένη ιδέα του τι θέλει να πει αλλά η παρόρμηση και ο ενθουσιασμός του το ωθούν να το πει γρήγορα , ενώ οι αντικειμενικές του δυνατότητες σε σχέση με την ηλικία και την ανάπτυξη του λόγου είναι ασύμμετρα μικρότερες. Αν δεν ξέρουν μια λέξη πολύ καλά θα κολλήσουν. Εδώ η εικόνα συμπληρώνεται από την μεγάλη απαίτηση του οικογενειακού περιβάλλοντος που λέει «πες μου γρήγορα», η οποία δημιουργεί επιτακτικότητα στο παιδί. Στις φυσιολογικές περιπτώσεις αρκεί μια υπομονετική στάση από τους γονείς και η σύσταση ότι το παιδί ΄τώρα καθιερώνει γλωσσική ροή οπότε του δίνουμε το χρόνο που χρειάζεται.
Αν ο τραυλισμός όμως νοηματοδοτηθεί, δηλαδή αρχίσουν με λίγα λόγια τα ψιθυρίσματα των γονιών ότι « κοίτα , πάλι κόλλησε», τα γελάκια ή οι παραινέσεις του τύπου « ηρέμησε παιδί μου και μίλα αργά» τότε σταματά ο λόγος να είναι μια φυσιολογική διαδικασία με ομαλή ροή και στο μυαλό του παιδιού γίνεται μια κοπιώδης διαδικασία που πρέπει πρώτα να περάσει από πολλά φίλτρα σκέψης: “πώς να το πω αυτό, να μιλήσω ή θα με κοροϊδέψουν, πρέπει να το πω αργά γιατί θα κολλήσω”. Έτσι ο λόγος αυτόματα φορτίζεται με άγχος αφού ο τραυλισμός είναι μια κατεξοχήν εκδήλωση performance anxiety (άγχος παράστασης). Η εξέλιξη σε αυτή την περίπτωση είναι να συνεχίσει το παιδί να τραυλίζει , να τραυλίζει σε >5% των λέξεων που λέει, να εμφανίζει έντονη μυική προσπάθεια στους μυς του προσώπου κατά την ομιλία. Αν αυτό γίνει και το παιδί έχει φτάσει σε ηλικία σχολική (4,5-6 ετών) είναι αναγκαία η επίσκεψη πλέον σε ειδικό για διορθωτικές παρεμβάσεις (λογοπεδικός).
Αρκετοί νευρολογικοί παράγοντες μπορεί να σχετίζονται με προβλήματα τραυλισμού, ψυχογενείς παράγοντες ακόμα και ορθοδοντικά προβλήματα. Κάθε περίπτωση είναι σκόπιμο να εξετάζεται χωριστά. Όμως μερικές οδηγίες που θα βοηθήσουν τους γονείς είναι οι εξής:
-ΠΟΤΕ δεν διορθώνουμε το παιδί μας όταν μιλάει.
-ΠΟΤΕ ΔΕΝ κοροϊδεύουμε το παιδί όταν τραυλίζει.
-ΠΟΤΕ δεν λέμε στο παιδί «ηρέμησε και μίλα αργά και προσεκτικά».
-ΠΟΤΕ δεν διακόπτουμε το παιδί για να πούμε εμείς αυτό που τελικά ήθελε να πει.
-ΠΟΤΕ δεν δυσανασχετούμε όταν καθυστερεί να ολοκληρώσει την πρότασή του.
–Φροντίζουμε να μιλάμε εμείς σωστά με καθαρές λέξεις , με καλό ρυθμό και ηρεμία
-Ενθαρρύνουμε το παιδί να μιλάει, ανοίγουμε θέματα συζήτησης, απευθύνουμε ερωτήσεις με φυσικό τρόπο και όχι σαν να το περνάμε από εξετάσεις
-Ακούμε το παιδί όταν μας μιλάει με συνέπεια, χωρίς όμως να δείχνουμε άγχος προσμονής για αυτό που θα μας πει.
-Ενημερώνουμε το ευρύτερο οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον να ακολουθήσουν αυτές τις οδηγίες (παππούδες / γιαγιάδες / οικογενειακοί φίλοι /κ.ο.)
ΑΝ για παράδειγμα το παιδί μας πει «θέλω τη μπαμπάνα», εμείς θα του πούμε «ναι, θα σου δώσω αμέσως την μπανάνα» και όχι « πες μπανάνα για να στη δώσω, ΜΠΑ-ΝΑ-ΝΑ άκουσες; Πεστο αργά παιδί μου»
Ή ΑΝ το παιδί πει «θέλω τη μπα- μπα- μπα- μπα-…» εμείς περιμένουμε να ακούσουμε με φυσικότητα τι θα πει και δεν λέμε « παρτην επιτέλους γιατί με ζάλισες»
Τέλος, συζητάμε τα θέματα αυτό με τον παιδίατρο που θα μας κατευθύνει ανάλογα με την ένταση του προβλήματος και την ηλικία του παιδιού στον αρμόδιο, που είναι στην περίπτωση αυτή ένας καλός λογοθεραπευτής / λογοπεδικός. Το θέμα απαιτεί έγκαιρη παρέμβαση και ειδικά για τα παιδιά που πρόκειται να πάνε ή είναι ήδη στο σχολείο.