DENVER TEST: ένα τεστ φυσιολογικότητας

Ένα από τα παλαιότερα εργαλεία ανίχνευσης ψυχοκινητικής υστέρησης του βρέφους/παιδιού είναι το γνωστό Denver test. Η εξέταση αυτή δεν είναι ένα τεστ νοημοσύνης ούτε τεστ εξυπνάδας. Είναι αυτό που μας δείχνει αν το βρέφος και το παιδί είναι σε θέση να κάνει αυτά που κάνουν η πλειοψηφία των βρεφών και παιδιών της ίδιας χρονολογικής ηλικίας. Είναι με απλά λόγια τεστ φυσιολογικότητας.

Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι σε κάποια νοσοκομεία που χορηγείται η βασική παιδιατρική εκπαίδευση του μελλοντικού παιδίατρου, δεν διδάσκει κανένας το  πώς ακριβώς πρέπει να διεξάγεται το τεστ, κάτι που από κει κι έπειτα επαφίεται στη διακριτική ευχέρεια του εκπαιδευόμενου παιδίατρου το αν θα κάτσει μόνος να ασχοληθεί ώστε να το κάνει με το σωστό τρόπο. Δυστυχώς -όπως σε πολλά ζητήματα- η παιδιατρική ειδικότητα στην χώρα μας, αφήνει πολλά στη διακριτική μας ευχέρεια. Όμως η υγεία των παιδιών για την οποία παίρνουμε ευθύνη, δεν χωράει πειραματισμούς και «περίπου».

Το Denver test γίνεται στο ιατρείο στα πλαίσια της εξέτασης ρουτίνας του παιδιού, και όχι βέβαια όταν είναι άρρωστο. Το παιδί πρέπει να είναι χορτάτο και σε καλή διάθεση ώστε η επιτυχία των δοκιμασιών να μην επηρεάζεται από εξωγενείς συγχυτικούς παράγοντες. Χρειάζεται ησυχία και ένα φιλικό περιβάλλον προς το παιδί, χωρίς έντονα χρώματα που αυξάνουν την επιθετικότητα  και με απαραίτητη προυπόθεση την πλήρη ενημέρωση της μητέρας και του πατέρα για το τι θα κάνουμε. Ζητούμε την συνεργασία των γονιών ώστε το παιδί να αισθάνεται άνετα και όχι ότι απειλείται ή ότι εξετάζεται. Οι επιμέρους παράμετροι που εξετάζουμε είναι απλά καθημερινά πράγματα της ζωής του βρέφους/παιδιού. Ιδανικά, ο χώρος διεξαγωγής του τεστ δεν είναι το εξεταστήριο αλλά ένα δωμάτιο παιχνιδιού.

Τα αντικείμενα που χρησιμοποιούμε είναι συγκεκριμένα και φέρουν κάποια τεχνικά χαρακτηριστικά που ορίζονται από τους κανόνες του Denver test. Η επιλογή των αντικειμένων δεν είναι τυχαία αλλά σχετική με την ηλικία του παιδιού. Η χρήση των αντικειμένων και το πώς διεξάγουμε κάθε δοκιμασία, είναι επίσης καθορισμένα και διδάσκονται μέσα από εγχειρίδια χρήσης με τα οποία ο παιδίατρος οφείλει να είναι απολύτως εξοικειωμένος.

Οι δοκιμασίες περιλαμβάνουν 4 τομείς , το διαπροσωπικό και κοινωνικό κομμάτι, την αδρή κινητικότητα, την λεπτή κινητικότητα και την εξέλιξη του λόγου. Πέρα από αυτά τα 4 στοιχεία, εξετάζουμε πάντα και την ικανότητα του παιδιού να προσαρμόζεται, να υπακούει σε απλές εντολές και να κρατάει την προσοχή του σε αυτό το οποίο κάνει. Χρησιμοποιούμε τη συμπλήρωση μιας ειδικής φόρμας καταγραφής η οποία είναι βεβαίως στη διάθεση του γονιού.

Η τελική βαθμολογία του τεστ είναι ένα αντικειμενικό σκορ, που μας δείχνει αν το παιδί βρίσκεται στο μέσο όρο των παρόμοιων σε ηλικία παιδιών, αν είναι πιο «μπροστά» δηλαδή αν έχει κατακτήσει νωρίτερα κάποιες δεξιότητες, ή αν υπολείπεται σε σχέση πάντα με το μέσο όρο. Κάθε τομέας που εξετάζουμε έχει κατώτερο και ανώτερο όριο ηλικίας επίτευξης του ορισμένου στόχου, δίνοντας στον παιδίατρο την ευκαιρία να επαναλάβει εν ευθέτω χρόνω  δοκιμασίες που υπήρξε πιθανώς αστοχία ή άρνηση εκτέλεσης. Ενημερώνουμε το γονιό ότι η άρνηση εκτέλεσης μιας δοκιμασίας ή η αστοχία, είναι  στο πρόγραμμα και οφείλουμε να επαναλάβουμε, δίνοντας χρόνο στο παιδί μας. Τα παιδιά δεν είναι ρομποτάκια και είναι πιθανό κάποια μέρα να μην είναι «σε φόρμα». Συχνά ζητάμε από το γονιό να εξασκήσει το παιδί σε κάποια πράγματα ώστε να του γίνουν βιωματικά οικεία. Αν όμως η αστοχία έχει επαναλήψιμότητα τότε πιθανώς να μιλάμε για υστέρηση σε κάποιο τομέα και εδώ είναι βασική η πρώιμη ανίχνευση, για έγκαιρη παρέμβαση.

Η ψυχοκινητική εξέλιξη του παιδιού μας είναι ένα κομμάτι που δεν αμελείται ποτέ στην τακτική εξέταση του παιδίατρου. Τo Denver test γίνεται ουσιαστικά σε όλες τις ηλικιακές φάσεις από γεννήσεως ως και τα 6 χρόνια ζωής. Απαρεγκλίτως στα ορόσημα των 6, 12, 18, 24 μηνών, 3 ετών και 4 ετών γίνεται με μεγαλύτερη σχολαστικότητα.

Τελειώνοντας, θα ήθελα στο σημείο αυτό να ευχαριστήσω τον κ. Ν. Διαμαντόπουλο, Παιδονευρολόγο του Καραμανδανείου Νοσοκομείου Παίδων, που κατά τη διάρκεια της θητείας μου υπήρξε πολύτιμος εκπαιδευτής στην ορθή χρήση του τόσο απλού όσο και δύσκολου Denver test.