Κοιμήσου αγγελούδι μου…

Ο ύπνος του μωρού είναι βασικός μηχανισμός της αναπτυξιακής διαδικασίας. Το μωρό έχει ανάγκη από ύπνο όπως έχει από φαγητό, νερό, αγκαλιά και ανθρώπινη επαφή. Η αποστέρηση ύπνου είναι επιβεβαιωμένο ότι προκαλεί προβλήματα όχι μόνο στην καθημερινότητα της οικογένειας αλλά και στην ίδια την αύξηση του παιδιού, μειώνει την ανοσιακή απάντηση απέναντι σε λοιμώξεις και δημιουργεί προβλήματα στη συμπεριφορά και στις διαπροσωπικές σχέσεις.

Το νεογνό και μικρό βρέφος έχει ανάγκη να κοιμάται σχεδόν 18 ώρες το 24ωρο. Την ώρα του ύπνου ο εγκέφαλος φτιάχνει τις διασυνδέσεις μεταξύ των νευρικών κυττάρων, ένα αληθινά θαυμαστό ηλεκτρικό κύκλωμα, μέσω του οποίου ταξιδεύουν οι πληροφορίες που δέχεται το μωρό μας με τις αισθήσεις του: την όραση, ακοή, γεύση, όσφρηση και αφή. Κατά τη διάρκεια του ύπνου εκκρίνονται από τα νευρικά κύτταρα ουσίες και ορμόνες οι οποίες μεταφέρουν μηνύματα σε όλο το σώμα, ώστε να τοποθετηθούν τα τουβλάκια που χτίζουν το σώμα του μωρού μας. Τα κόκκαλα μακραίνουν και γεμίζουν, το λίπος, οι πρωτεΐνες, τα σάκχαρα και οι βιταμίνες επενδύουν όλα τα όργανα του σώματος. Το μωρό μας με αυτόν τον τρόπο μεγαλώνει και αυτή όλη η δουλειά που γίνεται αντανακλάται στις μετρήσεις κατά την παιδιατρική εκτίμηση.

Καθώς μεγαλώνει το μικρό βρέφος η μητέρα συνήθως παρατηρεί ότι το μωρό είναι περισσότερη ώρα της μέρας ξύπνιο. Οι μεγάλοι ύπνοι κατά την διάρκεια της μέρας αντικαθίστανται από άλλους μικρότερους σε διάρκεια και βάθος. Η μητέρα συνήθως εξηγεί στον παιδίατρο ότι το μωρό ξυπνάει με το «τσικ» και ότι κοιμάται μόνο για 15 ή 20 λεπτά. Ο νυχτερινός ύπνος παραμένει μεγάλος σε διάρκεια, και διακόπτεται μόνο από το αίσθημα της πείνας. Ακόμα κι εκεί όμως το μωρό συνήθως είναι αρκετά νωθρό και ξανακοιμάται μόλις χορτάσει.

Αυτό είναι κάτι απόλυτα φυσιολογικό. Οι μικροί ημερήσιοι ύπνοι είναι ένα διάλειμμα όπου ο πολυσυναπτικός εγκέφαλος αποζητάει για να επεξεργαστεί τα ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Μην ξεχνάμε ότι το μωρό βλέπει καθαρότερα και περισσότερο, και κάθε οπτική εμπειρία για αυτό είναι σαν μια επίσκεψη σε ένα μουσείο για τους μεγάλους. Κάθε σωματική προσπάθεια ισοδυναμεί με μια ώρα τρέξιμο. Η ενασχόληση με ένα παιχνίδι και η εξερεύνησή του με την αφή και τη γεύση ισοδυναμεί με το να προσπαθεί ένας μεγάλος να λύσει τον κύβο του Rubic.

Πέρα από τη φυσιολογία της ενύπνιας φάσης, ο ύπνος  σε ποιότητα και ποσότητα εξαρτάται από το ταμπεραμέντο του μωρού μας. Ταμπεραμέντο είναι η ιδιοσυγκρασία, ο χαρακτήρας, το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι το μωρό. Θυμηθείτε ότι όλοι οι άνθρωποι δεν είναι ίδιοι. Αλοίμονο αν απαιτούσαμε από το μωρό να μπει σε στρατιωτικό πρόγραμμα. Κάποια μωρά κοιμούνται τη μέρα και είναι ξύπνια τη νύχτα. Κάποια μωρά κοιμούνται περισσότερο και κάποια λιγότερο. Κάποια κοιμούνται με φασαρία και κάποια όχι. Δεν μπορούμε να βάλουμε σε καλούπια τον ύπνο του μωρού.

Το να βάλουμε το μωρό σε πρόγραμμα είναι κάτι που χωράει πολύ συζήτηση. Σίγουρα το θηλάζον βρέφος κάτω των τριών μηνών είναι πιθανό να μην έχει σταθερό πρόγραμμα. Μετά τον 6^ο μήνα είναι σίγουρα πολύ πιο εφικτό να εγκαταστήσουμε μια ρουτίνα στον ύπνο του μωρού. Αυτό που σίγουρα βοηθάει το μωρό μας να παγιώσει τις συνήθειες του είναι η ρουτίνα του σπιτιού. Καθιερώνουμε συγκεκριμένες ώρες που νανουρίζουμε το μωρό, μετά από γεύμα για να είναι χορτάτο, με ένα συγκεκριμένο νανούρισμα και σε  συγκεκριμένο δωμάτιο. Για το βράδυ, φροντίζουμε να κάνουμε μπάνιο το μωρό περίπου την ίδια ώρα, το ταΐζουμε, το αλλάζουμε και χαμηλώνουμε το φως και το θόρυβο του σπιτιού, ώστε το μωρό να αντιλαμβάνεται ότι όταν γίνονται αυτά γύρω του είναι η ώρα του ύπνου.

Για το μωρό που έχει κάνει τη νύχτα μέρα, και κοιμάται πιο πολύ τη μέρα αντί για τη νύχτα, πρέπει όσο μεγαλώνει να ασχολούμαστε περισσότερο μαζί του κατά τις πρωινές και απογευματινές ώρες παίζοντας παιχνίδια κατάλληλα για την ηλικία του, ώστε να κουράζεται και όταν εκφράσει γκρίνια να το βάλουμε για ύπνο. Ο μόνος τρόπος να αλλάξει πρόγραμμα το βρέφος είναι να κουραστεί, και για να κουραστεί πρέπει να παίξει. Αν κουραστεί θα κοιμηθεί. Αυτή η διαδικασία παίρνει χρόνο. Οι προσδοκίες μας πρέπει να είναι σε λογικά πλαίσια. Συμβουλευθείτε το βιβλίο της Jackie Silberg «125 παιχνίδια για έξυπνα και χαρούμενα μωρά», ανακαλύπτοντας ποια παιχνίδια αναπτύσσουν τον βρεφικό εγκέφαλο, ενώ ταυτόχρονα προκαλούν μια φυσιολογική κούραση στο μωρό ώστε να αποζητήσει τον ύπνο.

Αυτό που θα ήθελα να σημειώσω είναι ότι ο ερχομός του μωρού στον κόσμο, σηματοδοτεί μια νέα εποχή στο ζευγάρι που οπωσδήποτε δεν μπορεί να απολαμβάνει τον ύπνο του, όπως πριν αποκτήσει παιδάκι. Το μωρό θα κλάψει, θα μας ξενυχτήσει, θα θελήσει αρκετό χρόνο προσαρμογής και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε αυτό, τόσο πιο ανεκτικοί θα γίνουμε στις δυσκολίες που θα παρουσιαστούν σε αυτό το κομμάτι.