Ο δεκάλογος του καλού παιδίατρου

Διαβάζοντας ένα βιβλίο του R.Illingworth, καθηγητή της Παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Sheffield, γραμμένο το 1975, συνάντησα κάποιες σελίδες που αφορούν στην καθημερινή άσκηση της Παιδιατρικής. Για εμάς τους νέους γιατρούς, βρήκα και σας παρουσιάζω σε δική μου ελεύθερη απόδοση κάποιες σκέψεις του συγγραφέα, που είναι διαχρονικές και επίκαιρες.

1. Ο καλός παιδίατρος ακούει τη μητέρα

Όταν η μητέρα λέει ότι βλέπει κάτι στο παιδί της, είναι λάθος να απαντάμε « δεν είναι τίποτα». Αυτό που μας επισημαίνει πολλές φορές λύνει διαγνωστικά προβλήματα. Το ένστικτο της μητέρας πρέπει να είναι φίλος του γιατρού και δεν χωρούν σε αυτό απαξιώσεις . Αντίθετα, πρέπει να διερευνούμε αυτό που η μάνα εντοπίζει. Αν η διερεύνηση  δεν οδηγεί σε κάποιο αξιοσημείωτο αποτέλεσμα, τότε επέρχεται ο καθησυχασμός, που τεκμηριώνεται επιστημονικά.

2. Ο καλός παιδίατρος ακούει το παιδί

Το παιδί που είναι σε σχολική ηλικία θέλει να συμμετέχει ενεργά στη συζήτηση με το γιατρό του. Οφείλουμε να το ακούμε πώς περιγράφει τη ζωή του, την οικογένειά του, τους φίλους του, ακόμα και πώς περιγράφει τα συμπτώματά του.  Αυτό θα το βοηθήσει να νιώθει εμπιστοσύνη.

3. Ο καλός παιδίατρος λέει την αλήθεια

Μπορεί κάποιες φορές η γνώμη του γιατρού να δυσαρεστεί τους γονείς. Οφείλουμε όμως να παρουσιάζουμε τα θέματα που αφορούν στο παιδί όπως επιτάσσει η τεκμηριωμένη ιατρική (evidence–based medicine) και όχι όπως εξυπηρετεί την ευαρέσκεια των γονέων. Αν αποκρύψουμε κάποια σημεία που μας ανησυχούν στο μικρό μας ασθενή, τότε αργά ή γρήγορα θα χαθεί η εμπιστοσύνη τους απέναντί μας. Αν εξηγήσουμε, ο γονιός θα συνεργαστεί. Αν δεν εξηγήσουμε, ο γονιός θα μπερδευτεί και δε θα συνεργαστεί, οπότε θα χαθεί το όφελος του παιδιού του.

4. Ο καλός παιδίατρος είναι έμπιστος

Το ιατρικό απόρρητο, πέρα από τη συνταγματική του κατοχύρωση, είναι και ηθική υποχρέωσή μας. Ακόμα και αν ο γονιός δείχνει μια πολύ ανοικτή και άνετη συμπεριφορά, αυτό δεν μας δίνει το δικαίωμα να δημοσιοποιούμε πληροφορίες που αφορούν την οικογένειά του καθ’ οιονδήποτε τρόπο.

5. Ο καλός παιδίατρος συνεργάζεται με τους συναδέλφους του

Όταν ένα παιδί χρειάζεται εκτίμηση από υποειδικότητες (πνευμονολόγο/ενδοκρινολόγο/ αιματολόγο κ.α.), συνεργαζόμαστε για να επιλύσουμε τα ανακύπτοντα προβλήματα. Δεν χωρούν μικρότητες ούτε μπορεί ο γενικός παιδίατρος να κάνει λίγο το νευρολόγο, λίγο τον ενδοκρινολόγο και λίγο τον ορθοπαιδικό. Πρέπει να ξέρουμε πού σταματάει ο δικός μας ρόλος ώστε να παραπέμψουμε  στον υποειδικό που έχει πείρα πάνω σε συγκεκριμένα ζητήματα.

6. Ο καλός παιδίατρος δεν κατακρίνει αλλά προτείνει

Οι επιλογές της οικογένειας μπορεί να φιλτράρονται για να ανιχνευθούν οι πρακτικές που θα ευνοήσουν το σωστό μεγάλωμα ενός παιδιού. Δεν έχουμε δικαίωμα όμως να κατακρίνουμε και να αφορίζουμε πρόσωπα και καταστάσεις. Ο ρόλος μας είναι συμβουλευτικός και βοηθητικός. Η τελική απόφαση και πράξη είναι στο χέρι του γονιού.

7. Ο καλός παιδίατρος περιμένει και παρακολουθεί

Πολλές παθολογικές οντότητες που απασχολούν τους γονείς στην ανατροφή των παιδιών τους συχνά παρέρχονται με την ωρίμανση. Δεν αφήνουμε τα πράγματα στην τύχη τους. Εντοπίζουμε, και πάντα παρακολουθούμε στενά πριν προβούμε σε δεκάδες εξετάσεις. Αν τα ευρήματά μας επιμένουν τότε προχωρούμε σε διερεύνηση, υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει συνεχιζόμενη παρακολούθηση. Το πιο συχνό σφάλμα είναι η παράλειψη της παρακολουθήσεως και κατά πόσο ήταν σωστή μια διάγνωση και μια θεραπεία.

8. Ο καλός παιδίατρος είναι χαμογελαστός και φιλικός, αλλά όχι ο κολλητός μας

Για να μας εμπιστεύονται οι γονείς δεν χρειάζεται να παίζουμε «σφαλιάρες» μαζί τους.  Δεν υπερβαίνουμε τα όρια που επιτάσσει μια επαγγελματική σχέση, που αφορά την υγεία των παιδιών. Η οικειότητα είναι θεμιτή, η υπερβολική εξοικείωση επιφέρει παρεξηγήσεις.

9. Ο καλός παιδίατρος αποστασιοποιείται από το συναίσθημα για να πάρει σωστές αποφάσεις

Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αγαπάει το παιδί που αντιμετωπίζει ή ότι δεν νιώθει την αγωνία του γονιού. Απλά χάριν της αντικειμενικότητας, οφείλει να παραθέτει τα διαγνωστικά του θέματα και τις ιατρικές του ανησυχίες πχ την ανάγκη διενέργειας εξετάσεων, την ανάγκη για παραπομπή στο νοσοκομείο, με ευθύτητα αλλά και ευγένεια.

10. Ο καλός παιδίατρος ενημερώνεται για να μπορεί να ενημερώνει

Παρακολουθώντας τις εξελίξεις της παιδιατρικής, διαμέσου της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης μπορούμε να σταθούμε αρωγοί της οικογένειας. Η γνώση είναι δύναμη.

Το βιβλίο στο οποίο βασίζεται το παρόν άρθρο λέγεται ‘’Τhe TREATMENT OF THE CHILD AT HOME”, R.S.ILLINGWORTH, PROF. OF CHILD HEALTH UNIVERSITY OF SHEFFIELD, Εκδόσεις Παρισιάνος 1975, και είναι απόκτημα της Παιδιατρικής Βιβλιοθήκης που μου δώρισε η μητέρα μου Παιδίατρος Ιωάννα Αλεξοπούλου. Θησαυρός για τον οποίο την ευχαριστώ.